Retina Dekolmanı

Retina Dekolmanı Nedir?

Retina dekolmanı, her yıl 10.000 de 1 kişide gözlenen, görmeyi ciddi şekilde tehdit eden bir göz problemidir. Orta yaş ve üzerinde daha sık olmak üzere her yaşta ortaya çıkabilir. Acil olarak tedavi edilmezse, kısmi veya tam görme kaybına neden olabilir...

Retina, gözün iç duvarını tümüyle kaplayan ince, saydam bir dokudur. Görmeyle ilgili hücre ve sinir liflerini içerir. Göz küresinin iç boşluğunu ise vitreus denilen yumurta akı kıvamında bir yapı doldurur. Vitreus retinaya normalde çepeçevre sıvaşıktır. Kornea, lens ve vitreustan geçen görüntü retinada odaklanır. Retinada sinir lifleriyle toplanan görüntü, görme siniri yoluyla beyine gönderilir. Retina sinir tabakası, altındaki pigment epiteli tabakasına yapışıktır.

Retina Dekolmanı Sebep ve Belirtileri Nelerdir ?

Retina dekolmanı, retina sinir lifleri tabakasının altındaki pigment epiteli tabakasından ayrılmasıdır. Çoğunlukla retinada oluşan yırtık veya delikler yüzünden, bu iki tabakanın arasında sıvı sızmasıyla gelişir. En sık, gözün uzamasına bağlı olan yüksek miyop kişilerde gözlenir. Retina tabakası gözün ön-arka çapı arttıkça gerilir, incelmeye ve bozulmaya başlar. Bazı ailesel veya dejeneratif hastalıklarda ve bazı enfeksiyonlarda da retina
çevresinde yer yer incelme ve bozulmalar oluşabilir. Retina çevresindeki incelmiş, bozulmuş sahaların varlığında, büzülen vitreus retinadan ayrılmaya çalışırken retinada çekintiler oluşur. Bu çekintiler nadiren sağlıklı retinaya sahip kişiler de gelişebilir.
Retinada çekintiler hasta tarafından “ışık çakmaları, flaş patlamaları” gibi algılanır. Bu ışık çakmaları bazen kısa süreli olabilir, bazen de günlerce sürebilir. Bazı hastalarda ise hiç hissedilmeyebilir.

Vitreus büzülmesi sonucu retina tabakasında oluşan bu çekintiler, incelmiş ve yapısı bozulmuş olan retina çeperindeki sahalarda yırtılmalara ve delinmelere sebep olabilir. Yırtılan retina tabakasından bir damar geçiyorsa, bazen bu damar da koparak göz içinde bir kanamaya da sebep olabilir. Bu durum hasta tarafından “kurum yağıyormuş” gibi algılanır. Retinada yırtık veya delik oluşmuşsa, vitreus içindeki sıvı bu yırtıkların içinden geçerek, retina sinir tabakasını altında yapışmış olduğunu pigment tabakasından ayırır.
Bu durum retina dekolmanı olarak adlandırılır. Dekole olan (altındaki dokudan ayrılan) retina bölgesinin görme fonksiyonu kalmaz ve hasta tarafından o bölgenin tam aksinde “bulanıklık, kara leke, veya perde hissi” şeklinde görüntü kaybı hissedilir. Retina dekolmanı bazen bir bölgede sınırlı kalabilir, ama çoğunlukla ilerleyicidir. Maküla (gözün görme merkezi) dekole olunca merkezi görme kaybolur. Dekolman alt kadranda olmuşsa merkezi görmeyi etkilemeyeceği için hasta bunu fark etmeyebilir, ancak muayenede tespit edilebilir. Tedbir alınmazsa bir süre sonra görmeyi etkiler (maküla dekolmanına sebep olur). Uzun süreli dekolmanlarda göz içi dengeler bozulur ve göz küresi küçülmeye başlar. Göze gelen künt veya delici darbeler, ani dekolman sebebi olabilirler. Diyabet ve bazı dejeneratif hastalıklarda vitreus da retinayı çeken bantlar oluşarak traksiyona (çekinti) bağlı dekolmanlar gelişebilir. Bunların yanında dekolman bazı enfeksiyon, tümörlerde ve özellikle hamilelikte ortaya çıkan tansiyon krizlerinde, gözde hiç yırtık olmadan da gelişebilir.

Bu durumlarda tedavi sebebe yöneliktir.

Retina Dekolmanı Teşhisi Nasıl Konulur ?

Retina çevresindeki ince ve bozulmuş olan sahaları, buralardaki delik, yırtıkları ve dekole bölgeleri tespit etmek için göz bebekleri damlalar ile genişletilir. Göz hekimi çeşitli mercekler kullanarak ve muayene mikroskobuyla gözün içini çepeçevre inceler. Bunun sonucunda göz içindeki yırtık veya dekolman tespit edilmiş olur. Göz içinde yoğun kanama varsa teşhis için göz ultrasonografisi yapılır.

Retina Dekolmanı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yırtık veya delikler dekolman gelişmemişse argon laserle tedavi edilir. İleride yırtık oluşturabilecek bazı ince ve yapısı bozulmuş sahalar laser ile kontrol altına alınabilir.

Argon laserle yırtık ve dejenere saha tamiri ağrısız bir işlemdir. Bir damla ile göz uyuşturulur. Daha sonra mercekler yardımıyla, hasta oturulur durumdayken yırtık delik ve dejenere sahaların etrafı 2-3 sıra laser ile çepeçevre kapatılır. Argon laser, uygulandığı bölgede bir yanık oluşturarak, retina sinir tabakasına yapıştırılır ve böylece içinden sıvı sızması önlenir. Laser tedavisi o an problemli olan bölge için yapılmış olur. Günün birinde aynı gözün başka bir bölgesinde de yırtıklar oluşursa yine dekolman gelişebilir. Bu yüzden retinası problemli hastalar sık sık göz dibi muayenesinden geçirilirler. Retina dekolmanı gelişen hasalarda tek tedavi cerrahidir. Cerrahi tipleri çeşitlilik gösterilebilirse de yırtıkların kapatılması ve çekintilerin azaltılması prensibine dayanır.

Vitreus Dekolmanı Nedir?

Gözün iç yüzeyini dolduran ve retinaya sıkıca yapışık olan vitreus dokusu herkeste bir yaştan sonra veya darbe, enfeksiyonu gibi hızlandırıcı faktörlerin etkisiyle natürünü kaybetmeye başlar ve kendisi de kuruyup büzülür. Kuruyan ve saydamlığını kaybeden vitreus dokusu, arkada sıkıca yapışık olduğu retinadan ayrılabilir ve bu gözün içinde yüzdükçe kişi gözünün içinde sinek uçuşması, iplik dolaşması gibi şikayetler hisseder. Bu son derece doğal bir deformasyon olan vitreus dekolmanıdır. Herhangi bir tedavi gerektirmez.

Dev yırtık dekolmanlarda ve vitrenin yapı değiştirip retinayı bantlarda çektiği durumlarda, (diyabet, travma, enfeksiyon, vb. ) vitrektomi denilen özel bir ameliyat tekniğiyle tüm vitreus göz içinden temizlenerek retinanın çekilmesi veya gerilmesi önlenir. Bazı dekolmanlarda ameliyat sırasında veya sonrasında laser yapılabilir.

Ameliyatın başarısı dekolmanın süresi, sahanın genişliği, yeri, yırtıkların sayısı ve durumuyla ilişkilidir. Kural olarak, gözün görme merkezi denilen maküla ameliyat öncesinde dekole olmamışsa, yani görme kaybı olmamışsa ameliyatın başarı şansı yüksektir. Makülanın uzun süreli dekole olduğu, santral görmenin kaybolduğu olgularda ise ameliyat sağladığı başarı görmeyi arzu edilen seviyelere çıkarmayabilir. Dekole olmuş retinanın hücre seviyesinde iyileşmesi uzun sürebildiği için, görme rehabilitasyonu zaman alabilir. Retina dekolmanlarında müteakip müdahaleler gerekebilir.

Retina Dekolmanı İçin Nelere Dikkat Edilmelidir ?

• Bir gözde yırtık yada dekolman yapan nedenler, diğer gözde de büyük bir olasılıkla oluşabilir.
• Ailede dekolman varsa, aile bireyleri mutlaka kontrol altında tutulmalıdır.
• Miyopisi olan kişiler hiç yakınmaları yoksa bile 2 yılda bir göz dibi muayenesinden geçirilmelidirler.
• Göze gelen darbelerden sonra ihmal edilmeden göz dibi muayenesi yapılmalıdır.
• Gözde ışık çakması, en kısa zamanda bir göz ve göz dibi muayenesini gerektiren acil bir durumdur.
• Daha önce retinasında yırtık oluşmuş yada yırtık riski taşıyan hastalar ve yüksek miyopisi olanlar sert hareketlerden, sıçrayıp atlamalardan ve ağır yük taşımaktan sakınmalıdırlar.
• Dekolman ameliyatı ne kadar çabuk yapılırsa, başarı şansının o kadar yüksek olacağı unutulmamalıdır.